Wiechlina roczna (Poa annua) - gatunek inwazyjny we florze naczyniowej Antarktyki.

Abstract

Lądowy ekosystem Antarktyki cechuje skrajne ubóstwo gatunkowe. Dotyczy to przede wszystkim roślin kwiatowych reprezentowanych jedynie przez dwa rodzime gatunki. Są nimi: trawa — śmiałek antarktyczny (Deschampsia antarctica Desv.) z rodziny Poaceae i Colobanthus quitensis — przedstawiciel rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae). W wolnych od lodu rejonach Antarktyki rozwija się uboga tundra złożona prawie wyłącznie z organizmów zarodnikowych. Dominującą grupę stanowią porosty, których bogactwo w Antarktyce szacowane jest na przeszło 400 gatunków (Olech 2001, 2004; Øvstedal i Lewis Smith 2001; Olech i Singh 2009), ale wciąż opisywane są nowe dla nauki gatunki (Olech i Bystrek 2004, Olech i Czarnota 2009, Osyczka i Olech 2011). Znaczną rolę w budowie tundry antarktycznej odgrywają także mchy, których lista obejmuje 111 gatunków (Ochyra i współaut. 2008). Struktura i skład florystyczny zbiorowisk tundry zależy od stabilności podłoża, dostępności wody i zawartości substancji biogennych (Olech 2002). Na suchych, zajmujących duże powierzchnie siedliskach, zwłaszcza tych położonych w głębi lądu, rozwijają się przede wszystkim zbiorowiskaporostów. W miejscach wilgotnych, czasem ze stagnującą wodą, występują higrofilne zbiorowiska mszyste. W niższych partiach terenu, Antarktyki morskiej, zwłaszcza na równinach nadmorskich, gdzie panują bardziej dogodne warunki siedliskowe, spotyka się zbiorowiska z dominacją roślin kwiatowych, śmiałka antarktycznego i kolobanta. Towarzyszą im zwykle mchy, a w pobliżu kolonii ptaków, także nitrofilne glony i sinice. Jednym z czynników decydujących o specyfice ekosystemów antarktycznych jest izolacja tego obszaru spowodowana atmosferyczną i morską cyrkulacją. Tylko dwa gatunki roślin kwiatowych, spośród kilkuset występujących na Ziemi Ognistej (Ameryka Południowa), zdołały przekroczyć Cieśninę Drake’a i zasiedliły rejony morskiej Antarktyki. Lista gatunków tego najuboższego florystycznie regionu kuli ziemskiej powiększyła się ostatnio o trzeci gatunek rośliny kwiatowej, Poa annua L., która początkowo opanowała siedliska antropogeniczne, a obecnie siedliska naturalne w miejscach niedawno uwolnionych spod lodu, gdzie wchodzi w skład zbiorowisk tundrowych.